Έχοντας περάσει αρκετές ημέρες στην Αθήνα πρόσφατα, συμμερίζομαι την άποψη των συναδέλφων του κλάδου ότι υπάρχει πολύ μικρή προβολή σε όλη την Ευρώπη για τον συντριπτικό κοινωνικό αντίκτυπο των μέτρων λιτότητας και ότι τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα. Για το μέλλον, είναι σαφές ότι απαιτούνται μεταρρυθμίσεις για να διασφαλισθεί ένα περισσότερο βιώσιμο σύστημα υγείας και κοινωνικής πρόνοιας, το οποίο είναι λιγότερο εξαρτημένο από τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, πρέπει να υπάρχει πραγματική ανησυχία ότι το χάσμα μεταξύ των μειώσεων των κρατικών δαπανών, σε συνδυασμό με τον τερματισμό της στήριξης της ΕΕ, σημαίνει ότι βασικές κοινωνικές υπηρεσίες θα κλείσουν και ότι πρόοδος έχει σημειωθεί, για παράδειγμα, το κλείσιμο των ψυχιατρικών νοσοκομείων με την επακόλουθη ανάγκη για την υποστήριξη της κοινότητας, είναι σε σοβαρό κίνδυνο. Το πρόβλημα είναι ότι ο χρόνος είναι περιορισμένος. (John Halloran, Γενικός Διευθυντής, ESN)
Ο Αντιπρόεδρος του ESN Christian Fillet και ο Γενικός Διευθυντής John Halloran πέρασαν πρόσφατα τρεις ημέρες στην Αθήνα όπου συναντήθηκαν με εκπροσώπους της κεντρικής και της τοπικής αυτοδιοίκησης και επισκέφτηκαν τοπικούς φορείς υπηρεσιών, προκειμένου να κατανοήσουν καλύτερα τον αντίκτυπο της κρίσης στις τοπικές κοινωνικές υπηρεσίες, να επανασυνδεθούν με τα μέλη του ESN, και να εξετάσουν πως θα υποστηρίξουν μελλοντικά με τον καλύτερο τρόπο τους συναδέλφους στην Ελλάδα .
Ο John Halloran καταθέτει την άποψή του:
«Παρά την κρίση, οι Έλληνες μάς υποδέχτηκαν με την ζεστασιά για την οποία φημίζονται, και ήταν ευτυχείς να συζητήσουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν. Με υψηλά επίπεδα ανεργίας, αύξηση της φορολογίας, αύξηση των τιμών και μείωση (περίπου 60%) στην κρατική χρηματοδότηση των προγραμμάτων κοινωνικής πρόνοιας, οι προκλήσεις είναι μεγάλες, και το μέλλον φαίνεται δυσοίωνο. Ο δημόσιος τομέας δεν μπορεί να προσλάβει νέο προσωπικό για να αντικαταστήσει εκείνους που φεύγουν λόγω πρόωρης συνταξιοδότησης (η οποία επιταχύνεται από το φόβο ότι θα χειροτερέψει το συνταξιοδοτικό σύστημα).
Μετά τα σκάνδαλα των υπηρεσιών ψυχικής υγείας, τόσο στη Λέρο όσο και 20 χρόνια αργότερα, στο Δρομοκαΐτειο νοσοκομείο στην Αθήνα, η κυβέρνηση έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα κλεισίματος των ψυχιατρικών νοσοκομείων, το οποίο κινδυνεύει να εκτροχιαστεί από ανεπάρκεια οικονομικών πόρων. Επισκεφθήκαμε ένα κέντρο παιδικής και εφηβικής κοινωνικής ψυχιατρικής και μάθαμε ότι αυτή ήταν η μόνη τέτοιου είδους υπηρεσία στην Αθήνα και ότι δεν υπήρχε προϋπολογισμός για την αγορά βασικών υλικών αξιολόγησης. Για το μέλλον υπάρχει ανάγκη για ένα ισχυρότερο δίκτυο ολοκληρωμένων υπηρεσιών παιδικής ψυχικής υγείας που να αφορά σχολεία, κοινωνικές υπηρεσίες και άλλους ενδιαφερόμενους φορείς.
Υπήρξε μια σειρά από μεταρρυθμίσεις στην τοπική αυτοδιοίκηση, η μείωση του αριθμού των αρχών και επένδυση στην βελτίωση της ικανότητας τους ώστε να αναλάβουν ευθύνες για ανεπτυγμένες υπηρεσίες. Αυτή είναι μια συνεχής πρόκληση που αφορά, μεταξύ άλλων, τις Ελληνικές Υπηρεσίες Τοπικής Αυτοδιοίκησης και Τοπικής Ανάπτυξης και ΚΕΔΕ, τη Κεντρική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων, με την οποία το ESN συνεργάζεται στενά ως μέρος του δικτύου μας. Οι συνάδελφοι από το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης είναι πολύ σίγουροι ότι η κρίση μπορεί να ξεπεραστεί μόνο εάν τόσο η κεντρική όσο και η τοπική αυτοδιοίκηση συνεργαστούν στενότερα και προηγούμενες πολιτικές ακρότητες να αμβλυνθούν. Συναντήσαμε επίσης την Γενική Γραμματέα του Υπουργείου, κ. Χριστίνα Παπανικολάου, οι οποία πιστεύει ότι δεν υπάρχουν βραχυπρόθεσμες θαυματουργές λύσεις για την κρίση, αλλά γνωρίζει ότι με την ανταλλαγή εμπειριών και την άντληση διδαγμάτων από τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες είναι ο τρόπος να πάμε μπροστά."
Το ESN είναι αποφασισμένο να συνεχίσει να συνεργάζεται με την Ελλάδα και να δείχνει αλληλεγγύη σε αυτή τη περίοδο της κρίσης, ενόψει της Ελληνικής προεδρίας της ΕΕ τον Ιανουάριο του 2014.
Δεδομένα και αριθμοί
Σύμφωνα με τη Eurostat, 3,5 εκατομμύρια άνθρωποι (ή το 31% του συνολικού πληθυσμού) ζουν κοντά ή κάτω από το όριο της φτώχειας. Ένας στους τέσσερις Έλληνες είναι άνεργος, με την ανεργία στους νέους να είναι κοντά στο 58% από τον Οκτώβριο του 2012, ενώ το 21% από εκείνους που έχουν δουλειά έχουν εισόδημα κάτω από 470 ευρώ το μήνα. Το ένα τρίτο των Ελλήνων ισχυρίζεται ότι δεν είναι σε θέση να πληρώσει το ενοίκιο ή την υποθήκη, καθώς τα χρήματα του μισθού ξοδεύονται πρωτίστως στους εμβολιασμούς και τα είδη ένδυσης. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο ρόλος των κοινωνικών υπηρεσιών πρόνοιας έχει επικεντρωθεί στην παροχή του ελάχιστου βιοτικού επιπέδου μέσα από την καθημερινή διανομή σούπας, μηνιαία πακέτα με βασικά τρόφιμα και γάλα και κουβέρτες για τα παιδιά.