Irlandia była pierwszym krajem, który zgodził się na międzynarodowe wsparcie finansowe „Trojki” - Komisji Europejskiej, Międzynarodowego Funduszu Walutowego oraz Europejskiego Banku Centralnego. Kolejne umowy pomiędzy irlandzkim rządem (rządami) oraz „Trojką” zawierały zobowiązania dotyczące bardzo poważnych obniżek płac i emerytur w sektorze publicznym obok trwającej już poważnej reformy wydatków socjalnych, mającej na celu wdrożenie synergii z aktywizacją zawodową. Specjalistyczna praca socjalna oraz usługi opiekuńcze pozostały jednak w znacznej mierze poza obszarem regulowanym przez umowy pomiędzy Irlandią a „Trojką”.
W ciągu kilku ostatnich lat Irlandia uchwaliła szereg budżetów „oszczędnościowych” i jest postrzegana jako kraj, który uczynił tak duże postępy, że po roku 2013 nie powinien wymagać już regularnych wizyt kontrolnych „Trojki”. Mimo tego, wskaźniki ekonomiczne pozostają problematyczne: bezrobocie pomiędzy 2008 a 2012 wzrosło z 6% do 14%, dług publiczny brutto powiększył się z 44,5% do 117,6% PKB a ilość ludzi zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym wzrosła w tym samym czasie z 23,6% do 29,9%. (Źródło: Komisja Europejska)
Redukcje zatrudnienia w sektorze publicznym
Członkowie ESN z Irlandii wskazali „ramy kontroli zatrudnienia” jako element mający najbardziej znaczący wpływ na służby społeczne. Zamrożenie rekrutacji i awansów w sektorze publicznym zostało wprowadzone przez rząd w 2009 aby pomóc ustabilizować szybko rosnące wydatki na opiekę zdrowotną i pomoc społeczną. Wprowadzenie ramy było poprzedzone wcześniejszą przerwą w rekrutacji wprowadzoną w roku 2007 z inicjatywy Zarządu Opieki Zdrowotnej (Health Service Executive - HSE), który - obok swojej głównej funkcji związanej z opieką zdrowotną - finansuje lub zapewnia większość usług związaną z pracą socjalną i usługami pomocowymi.
Wydatki związane z zatrudnieniem wynoszą około 85% rocznych wydatków HSE. Budżet instytucji na rok 2013 wyniósł 13.404,1 milionów euro, o 3.300 milionów (22%) mniej, niż w roku 2008. W chwili obecnej, aby móc osiągnąć ustalone przez rząd docelowy poziom zatrudnienia, czyli 98.955 pracowników, konieczne jest dodatkowe ograniczenie zatrudnienia w HSE o 500 miejsc pracy miesięcznie (poza redukcją o 11 000 etatów trwającą od 2007), Irish Examiner przeczytać można, że Irlandia będzie musiała zapłacić 30 milionów euro kary na rzecz UE, jeśli wydałaby w tym roku „niepodtrzymywalne” 217 milionów euro na pracowników tymczasowych tak, jak uczyniła to w 2012. W komentarzu możemy przeczytać, że ramy kontroli zatrudnienia powodują, iż zatrudnienia pracowników na stałe jest niemal niemożliwe, co prowadzi – paradoksalnie – do uzależnienia od pracowników tymczasowych.
Wpływ na opiekę zdrowotną i pomoc społeczną
Wpływ „Trojki” stał się najbardziej widoczny w połowie 2012 roku, gdy dotarły do niej informacje o potencjalnym przekroczeniu wydatków przez HSE o 500 milionów euro do końca roku. W wyniku podjętych w efekcie tego działań wskazano „sposoby ograniczenie kosztów” o 135 milionów euro. Opublikowana wtedy informacja prasowa HSE stwierdziła, że podjęto „wszelkie wysiłki” w celu wprowadzenia oszczędności jedynie na obszarach, które nie wpływają na usługi dla pacjentów i klientów pomocy społecznej, ale że w efekcie podjętych działań „nie da się uniknąć pewnego wpływu na sposób świadczenia usług”. Poza różnymi oszczędnościami w administracji ogłoszono też cięcia w wysokości 10 milionów euro w budżecie opieki osobistej nad osobami niepełnosprawnymi. Zostały one później cofnięte na skutek demonstracji grup wspierających osoby niepełnosprawne oraz usługodawców przed siedzibą Parlamentu oraz wzburzenie opinii publicznej. Zamiast tego oszczędności dokonano w budżecie administracji w takich kategoriach, jak podróże, szkolenia i catering. Pozostałe ograniczenia dotyczące godzin pomocy w domu oraz pakietów opieki domowej zostały wprowadzone w życie.
Członkowie ESN informowali również o tym, że menedżerowie HSE podpisali z rządem umowę, której celem było stworzenie zespołów wczesnej interwencji mających zajmować się dziećmi z niepełnosprawnością, ale okazało się to być niemal niemożliwe z uwagi na brak możliwości zatrudnienia pracowników. Ponieważ w placówkach dziennej opieki może zabraknąć miejsc dla niepełnosprawnych opuszczających w przyszłym roku szkoły, zatem dostęp do tradycyjnych usług także może być zagrożony. Aby zapewnić prawdziwą personalizację usług i wsparcie związane z funkcjonowaniem w środowisku, HSE powinno otrzymać zezwolenie na zatrudnienie większej liczby pracowników socjalnych, asystentów osób niepełnosprawnych oraz pozostałego personelu pomocniczego.
W obszarze opieki nad osobami starszymi trudności sprawia pogodzenie potrzeb opieki instytucjonalnej i domowej. Irish Examiner informował o tym, że „Plan usług HSE na rok 2013 przewidywał zmniejszenie liczby łóżek w państwowych zakładach opiekuńczo-leczniczych o 555 do 898 w efekcie cięć w obszarze pracy tymczasowej i nadgodzin, przejścia na emerytury i niedostosowania jednostek do nowych standardów infrastruktury. HSE twierdzi, iż spowoduje to skupienie się na osobach, którzy najbardziej potrzebują wsparcia, przy czym część osób starszych otrzymywać będzie tańsze domowe pakiety pomocowe.” Obcięcie pomocy usługowej o pół miliona godzin (z 10,8 miliona do 10,3 miliona) w 2013 roku stanowi jeden ze sposobów umożliwiających ograniczenie wydatków na usługi dla osób starszych o 2,3% w porównaniu z rokiem 2012. W tym samym czasie poziom finansowania ze środków publicznych domów pomocy społecznej wzrósł o 4 miliony euro do 998 milionów. W 2012 wzrosły one o 55 milionów euro.
Ukazuje to wyzwanie, przed którymi stoi Irlandia i wiele innych krajów: konieczność poradzenia sobie z rosnącą liczbą osób cierpiących na chroniczne schorzenia oraz wymagających opieki. Irlandia znana jest w Europie z wysokich stawek za wizyty u lekarza pierwszego kontaktu (60 euro). W maju bieżącego roku w felietonie opublikowanym w Irish Times, Fintan O’Toole zajął się porażką rządu, jaką jest niespełnienie wyborczych obietnic dotyczącej wyeliminowania opłat za wizyty u lekarza pierwszego kontaktu. Ubolewał on nad tą bezczynnością, cytując zamówiony przez rząd raport ekspertów na temat finansów służby zdrowi: „Uznaje się, że wysokie opłaty za każdą wizytę u lekarza pierwszego kontaktu odstraszają od korzystania z opieki, co zwiększa ryzyko późnego wykrycia problemów medycznych, co prawdopodobnie zwiększa koszty opieki zdrowotnej w dłuższym okresie.” W tym samym czasie HSE pracowało nad wprowadzeniem Jednolitego Narzędzia Oceny (Single Assessment Tool - SAT) na potrzeby pomocy społecznej i opieki zdrowotnej dla osób ze złożonymi potrzebami opiekuńczymi w celu udzielenia tym osobom wsparcia w przedłużaniu ich pobytu w swoich domach.
Kolejnym obszarem reform są służby pomocy dziecku. Tworzona jest właśnie nowa Agencja Dziecka i Rodziny (Child and Family Agency), która połączy funkcje trzech działających już instytucji. Jest to odpowiedź na serię raportów dotyczących znęcania się nad dziećmi, prowadzących często do pozbawienia ich życia. Wszystkie raporty wskazywały na „fragmentaryzację i podział istniejący pomiędzy służbami, co jest powodem systemowym niepowodzenia w zabezpieczaniu potrzeb dzieci”, według rządowej grupy roboczej.
Irlandzkie Stowarzyszenie Pracowników Socjalnych (Irish Association of Social Workers - IASW) ostrzegało w liście do Irish Times, że „pracownicy zajmujących się pracą socjalną w Irlandii to jedynie 30% liczby takich pracowników w Anglii czy Irlandii Północnej” nawet przed nadejściem kryzysu, a “z powodu niedawnych cięć i embarg odsetek ten spadł jeszcze niżej.” IASW sądzi, że aby nowa agencja mogła spełnić wymaganą od niej funkcję konieczne jest zatrudnienie znaczącej liczby pracowników socjalnych.
Ograniczenie bezrobocia
Najnowsza misja „Trojki” uznała bezrobocie za “kluczowe wyzwanie” i uznała program „Ścieżki do Pracy (Pathways to Work)” za „krok we właściwym kierunku”. Według Joan Burton TD, irlandzkiej minister Ochrony Socjalnej, program dotyczy „większej integracji usług […] dzięki połączeniu naszych systemów zasiłków dla bezrobotnych z usługami aktywizującymi.” „Trojka” uznała, iż „potrzebne jest znacząco więcej środków, aby zapewnić znaczące zaangażowanie osób poszukujących pracy, zwłaszcza długotrwale bezrobotnych.”
Irlandia wydaje się być zdecydowana opuścić program „Trojki” na początku 2014, ale echa kryzysu oraz będącej jego efektem polityki oszczędności będą z pewnością odczuwalne jeszcze długo przez osoby korzystające z opieki zdrowotnej i pomocy społecznej, jak również przez osoby pracujące w zawodach pomocowych w Irlandii. W szeregu obszarów widać pozytywne reformy i strategie, ale podstawowym wyzwaniem jest dobranie właściwych proporcji w strukturze zatrudnienia w służbach społecznych oraz posiadanie odpowiedniej ilości takich pracowników, aby móc spowodować konieczne zmiany oraz zaspokoić potrzeby osób korzystających z pomocy społecznej lub opieki zdrowotnej.